Op 9 januari is het zover: Kras je rijk, de nieuwste creatie van het Antwerpse theatergezelschap Tutti Fratelli, gaat in première in De Roma. En die premières zijn al een jarenlange traditie. “Al onze voorstellingen maken hun debuut op dit podium”, vertelt artistiek leider Nico Sturm. “De Roma is voor onze spelers een thuismatch.”
Tekst: Sandra Gasten
Foto's: Nisran Azouaghe
Wanneer Nico plaatsneemt op de schminktafel voor de foto, glundert hij. “Dit blijft een van de mooiste zalen van de wereld. En deze artiestenloge is een van mijn favoriete plekken, naast de bar in de foyer natuurlijk (glimlacht). Er hangt hier altijd zo’n warme sfeer.”
De samenwerking tussen Tutti Fratelli en De Roma gaat al jaren terug. “Mijn eerste voorstelling hier was De Onzichtbaren in 2019, tegelijk mijn eerste regie bij het gezelschap. Daarna volgden De Omgekeerde Berg en Macadam!, waarmee we de Sectorprijs voor beste samenspel wonnen. Nu is er Kras je rijk, opnieuw een totaal ander project.”
Voor de spelers voelt De Roma als een thuismatch. “Ze kijken er elk jaar naar uit. Het is een plek waar ze zich welkom voelen. Alle voorstellingen vinden hun debuut op dit podium. Voor de première palmt de familie Fratelli de zaal een hele week in, zodat andere voorstellingen of concerten niet geprogrammeerd worden. Dat is heel bijzonder.”
Wat is jouw mooiste herinnering aan De Roma?
“Ik koester er vele. Eind jaren 90 zag ik hier De gebroeders Karamazov, toen De Roma nog meer op een ruïne leek. In 2019 was ik erbij tijdens The Red Hand Files van Nick Cave - een memorabele avond - en de T-Dansants zijn zalige, nostalgische middagen en avonden. Ook de voorstellingen met Tutti Fratelli zijn natuurlijk bijzonder. De Störm in 2022 was bijzonder emotioneel: nog vol verdriet om het overlijden van Reinhilde, maar we lieten de voorstelling doorgaan en hebben haar stem erin opgenomen. Dat maakte het zwaar en tegelijk troostend.”
Hoe ben jij in dat jaar bij Tutti Fratelli terechtgekomen?
“Ik ken Reinhilde al sinds mijn zestiende, sinds ik speelde bij Deugd en Vreugd, het huidige Diontheater in Wilrijk. Tijdens mijn studies aan Studio Herman Teirlinck nam ze me onder haar vleugels, en later kruisten onze wegen geregeld als collega’s. Ze wist dat ik fan was van Tutti Fratelli en vroeg me in 2019 een stuk te schrijven en te regisseren. Tijdens De Onzichtbaren hebben we elkaars hart veroverd. Toen ze ziek werd, kwam alles in een stroomversnelling. Het plan was nog jaren samen te werken - tot zij 104 en ik 80 was (glimlacht) - maar de tijd heeft ons ingehaald.”
Hoe komt het dat het zo klikte tussen jou en de Fratelli’s?
“Wat veel mensen niet weten, is dat ik langs moederskant ondergedompeld werd in een warm en volks nest, waar mijn grootmoeder het niet breed had maar waar er altijd veel liefde en gezelligheid was. Ze woonde op een klein gelijkvloersje in Oud-Berchem, iedereen was er altijd welkom. Diezelfde sfeer herkende ik bij Tutti Fratelli en bij Reinhilde: een warme, hartelijke plek waar iedereen zich thuis mag voelen. Ik denk dat dat gevoel van herkenning ook heeft meegespeeld in haar beslissing om mij als haar opvolger te kiezen. Ik probeer nu de erfenis van onze ‘oermoeder’ verder te zetten, als een soort ‘vaderfiguur’.”
Is het een uitdaging om met deze acteurs aan de slag te gaan?
“Het zijn spelers zonder professionele opleiding, vaak met één of andere rugzak. Maar heeft niet iedereen dat? Toch brengen we heel professionele voorstellingen. Sommigen halen een niveau dat je bij professionele acteurs niet altijd ziet. Terwijl het makkelijker is om bewondering bij een publiek op te roepen, streven we naar verwondering die pas ontstaat door hard werken, veel toewijding en moed te tonen. Samen vormen we een hechte groep vol respect en nieuwsgierigheid voor elkaar. In die zin is Tutti Fratelli een enclave van liefde.”
Net als De Roma werkt Tutti Fratelli met vrijwilligers. Hoe belangrij k zijn zij?
“We werken met een 40-tal vrijwilligers. Van koks tot verhuizers, van schilders, knutselaars tot barmedewerkers: ze zijn goud waard binnen ons team. Net als bij De Roma zijn wij ook afhankelijk van hun engagement. Vóór iedere repetitie wordt er samen gegeten. Telkens koken een aantal vrijwilligers. Het ‘samen’ eten heeft een grote waarde. Er wordt ook altijd wat te veel gekookt, zodat de spelers een portie mee naar huis kunnen nemen.”
In Kras je rijk komen nieuwe theatervormen aan bod, zoals film?
“Het is altijd boeiend om nieuwe vormen te verkennen. In ons vorige stuk werkten we voor het eerst met dans, en voor Kras je rijk! voegen we video en film toe. Het wordt een theatrale voorstelling vol satire, livemuziek en cinema, iets wat we nog nooit eerder deden. Dit experiment is ook het resultaat van de samenwerking met theatermakers Kyoko Scholiers en Fien Leysen. Het hart van de voorstelling is een docu over de verbouwing en de zorg voor ons huis. Door bouwwerken bij de buren is ons gebouw in de Lange Gasthuisstraat verzakt, waardoor we onze repetitie- en theaterzaal niet meer kunnen gebruiken.
Financieel blijft het een uitdaging: subsidies helpen, maar extra steun is altijd welkom. Wie wil, kan ons steunen met een gift.”
Intussen blijf je acteren, schrijven, coachen … Hoe combineer je dat allemaal?
“Theater maken buiten Tutti Fratelli is moeilijker te combineren met de dagelijkse werking, maar acteerwerk voor televisie lukt wel. Daar werk je vaak met vaste draaidagen, en die kan ik goed afstemmen op mijn werk als artistiek leider. Telkens ik even buiten Tutti Fratelli werk, kom ik terug met een hoofd vol inspiratie en nieuwe energie. Wat ik het allerliefst doe? Tutti Fratelli, natuurlijk!”