De Amazigh vieren op 12 en 13 januari Yennayer, beter bekend als het Amazigh Nieuwjaar. Ook voor steeds meer Antwerpenaren met banden in de Rif-regio is het een belangrijke feestdag en hét moment om hun cultuur en identiteit openlijk te vieren en beleven. Dat kan  in De Roma tijdens het tweedaagse Amazigh-festival, dat focust op de Riffijnse cultuur. Iedereen is welkom.

door: Tim Torfs

Ashraf El Idrissi (links op de foto) werkt met zijn organisatie La Maison du Rif al vier jaar aan de promotie van de Rif-cultuur in België. In de beginjaren vooral via kleine activiteiten zoals boekvoorstellingen, sinds enkele jaren door het organiseren van festivals. “Veel Belgen met een Riffijnse achtergrond worstelen met hun identiteit: ze voelen zich én Belg én Riffijn. Door die dubbele identiteit of nationaliteit voelen ze zich nergens helemaal thuis. Dat stigma willen we met het Amazigh-festival wegnemen.”

TROTS OP ACHTERGROND

“De Amazigh-gemeenschap leeft in Marokko al decennialang in een conflictueuze relatie met de staat”, vult Nassira Llouh (rechts), programmator van De Roma en medeorganisator van het evenement, aan. “Er is een geschiedenis van rebellie en protesten, die soms bloedig de kop werden ingedrukt door de staat. Ook in Antwerpen is de situatie niet altijd even rooskleurig. Veel Riffijnen die naar België zijn gekomen of gevlucht, ervaren nog steeds hoe moeilijk het is om hier aanvaard te worden. Ze voelen zich tweederangsburgers. Zowel in Marokko als hier stoten deze mensen vaak op afkeuring en dat heeft een niet te onderschatten impact. Ook dat is een reden waarom het belangrijk is om de Amazigh-cultuur op een positieve manier te belichten. Tijdens dit feestweekend zetten we in de verf dat mensen trots mogen zijn op hun achtergrond.”

Ook Ashraf legde een moeilijk parcours af. Hij groeide op in de Marokkaanse stad Al Hoceima en studeerde er exacte wetenschappen en journalistiek. In 2014 richtte hij een website op. Na de publicatie van enkele artikels die gelinkt werden aan de protestbeweging Hirak Rif, vaardigde de staat Marokko een aanhoudingsmandaat tegen hem uit. “Ik moest vluchten”, vertelt hij. “Eerst richting het platteland, maar al snel werd het ook daar te onveilig. Samen met een vriend kocht ik een kajak om de oversteek naar Spanje te maken. Een levensgevaarlijke tocht, die we gelukkig beiden hebben overleefd. Ik was toen 22 jaar en moest mijn leven van nul heropbouwen. Je land verlaten doe je niet voor je plezier, enkel uit noodzaak. Dat wordt te weinig erkend.”

VEILIGE PLEK

Tijdens het festival in De Roma gaat er veel aandacht naar vrouwen en kinderen. Zo wordt AMOR, de zaal naast De Roma, ingericht als een safer space voor vrouwen. “De Riffijnse cultuur is traditioneel matriarchaal, maar veel vrouwen zien hun tradities wegvallen in België”, legt Nassira uit. “De momenten waarop ze kunnen samenkomen, zijn hier schaars. In De Roma willen we vrouwen en moeders een plek geven waar ze kunnen samen zijn, hun emoties uiten, samen zingen …”

Dat La Maison du Rif De Roma als partner uitkoos, spreekt volgens Ashraf voor zich. “We zijn een Brusselse organisatie, maar het was tijd om onze vleugels uit te slaan. In Antwerpen wonen veel Riffijnen, het is er de belangrijkste groep binnen de Marokkaanse gemeenschap. De Roma ligt in hartje Borgerhout, het is een prachtige plek met de nodige historiek én het is een huis dat al jaren opkomt voor de stem van minderheden.”