De Portugese zangeres Carminho vindt inspiratie in Brazilië en bij The Beatles, maar altijd keert ze terug naar de fado waar ze mee opgroeide. “Het is een levende taal, maar je moet de grammatica wel respecteren.”

Auteur: Jasper Van Loy

Of ze zich nog iets herinnert van haar vorige concerten in De Roma, in 2016 en 2019? “Jazeker”, antwoordt Carminho. “Jullie zaal is een theater dat geschiedenis ademt, maar tegelijk staat het publiek recht alsof het naar een rockshow staat te kijken. Dat maakt De Roma heel dynamisch.”

Ook Carminho springt op een levendige manier met het verleden om als ze de fado zingt, het Portugese levenslied dat geworteld is in de armoedige kroegen. Als dochter van de gevierde fadista Teresa Siqueira begon ze al op haar twaalfde op te treden in de fadohuizen van Lissabon. Daarna ging Carminho studeren en reizen, maar de muziek riep te luid en haar debuutplaat doopte ze zelfs simpelweg Fado.

Nieuwe paden

De Portugese traditie frist ze onder meer op door met Braziliaanse artiesten samen te werken als Chico Buarque en Milton Nascimento. Aan Antônio Carlos Jobim, bekend van The Girl from Ipanema, wijdde ze zelfs een coveralbum. Op haar nieuwe plaat Portuguesa, die op 3 maart verschijnt, verkent Carminho verder nieuwe paden. “Voor het eerst experimenteer ik met een mellotron, een instrument dat ik vooral ken van op platen van The Beatles. Het klinkt heel analoog en warm, zonder dat het typisch fado is.”

Ze liet zich voor de plaat, waarvan ze de titel nog niet kwijt wil, inspireren door bestaande gedichten en componeerde zelf enkele traditionele fado-composities. “Dat is niet hetzelfde als oude fado. Fado is geen muzikaal Latijn, het is een levende taal. Ik vergelijk het graag met jazz-zangers die hun eigen interpretatie brengen van een standard, maar daarbij nooit de karakteristieken van het genre uit het oog willen verliezen. Wie naar mijn muziek luistert, weet wat fado voor mij betekent, maar tegelijk moet alles wat ik doe de traditie dienen.”

Nostalgisch sentiment

Belangrijker dan de instrumentatie is het tragisch en nostalgisch sentiment dat gepaard gaat met fado, door de Portugezen zelf gevat in het even mooie als ongrijpbare begrip saudade. Volgens Carminho is dat gevoel geworteld in de ligging van Portugal aan de Atlantische Oceaan. “Heel veel liedjes gaan over vrouwen die op hun zeeman wachten.”

Voor wie het genre niet goed kent, heeft de zangeres een tip: let op het gewicht dat wordt meegegeven aan elk woord. “Een woord als stoel, dat een praktisch voorwerp voorstelt, zal ik altijd anders zingen dan het woord hart. Bij regen hangt het ervan af: gaat het over het weerfenomeen of is het een metafoor voor tranen? Met al die dingen hou je rekening als je een nummer interpreteert. Aan de fado moet je horen hoe de fadista zich op dat moment voelt.”